ΚΕΙΜΕΝΟ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΡΑΤΑΝΟΣ 20/12/2015 04:00:10 πμ
«Ήμουν ένα τρένο από τη Λάρισα που δεν σταματούσε πουθενά» λέει η παγκοσμίου φήμης εικαστικός Μάρα Καρέτσος στο People, σε μια συνέντευξη βουτιά στη συναρπαστική της ζωή. Μια ζωή ανάμεσα σε γίγαντες της Τέχνης.
«Όταν ήμουν 10 ετών, έβλεπα την υδρόγειο σφαίρα που είχε στο σπίτι ο μπαμπάς μου. Έβαλα το χεράκι μου και είπα του πατέρα μου, “όλο αυτό, θα το γυρίσω μια φορά”. Από τότε είχε μπει στον εγκέφαλό μου όλη μου η καριέρα. Και ο πατέρας μου μου απάντησε: “Το πιστεύω”». Ο πατέρας της μικρής Μάρας δικαιώθηκε. Η Λάρισα της δεκαετίας του ’60 αποδείχθηκε πολύ μικρή για να την κρατήσει. Το ίδιο και η Αθήνα. Το ίδιο και το Παρίσι. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 έχει ως μόνιμη βάση τη Νέα Υόρκη. Εκεί που οι γκαλερίστες τη λατρεύουν, που την καλούν στα κοσμικά events για να φωτογραφηθεί μαζί με προσωπικότητες του διαμετρήματος της Hillary Clinton, του Woody Allen, του Mick Jagger.
Στο αγαπημένο της καφέ, στην Τσακάλωφ, το Soiree, απολαμβάνει μαζί με τον cappuccino και τον Δεκεμβριάτικο ήλιο. Και έχει μεγάλη όρεξη να μιλήσει για τις ανηφόρες που χρειάστηκε να ανεβεί, μέχρι να κατακτήσει την κορυφή.
Λάρισα – Αθήνα – Παρίσι
Θυμάστε τη διαφήμιση στα 80’s που έλεγε «Σαράφης στα Τρίκαλα, Σαράφης στην Αθήνα, Σαράφης στο Παρίσι»; Αν αντικαταστήσετε τα Τρίκαλα με τη Λάρισα, έχετε μια πρόχειρη διαδρομή της πρώιμης περιόδου της εικαστικού. «Η οικογένειά μου ήταν πολύ ανοιχτόμυαλη» διηγείται η Μάρα και συνεχίζει «Έφυγα από τη Λάρισα, μια πόλη των 100.000 κατοίκων, το 1969. Τότε οι περισσότερες οικογένειες δεν έστελναν τα κορίτσια να σπουδάσουν. Ο πατέρας μου, όμως, έβλεπε πολύ μακριά. Αυτό ήταν που μας βοήθησε. Και εμένα και την αδερφή μου που έγινε διακοσμήτρια, ενώ ο αδερφός μου μπήκε στον τραπεζικό κλάδο. Δεν ήταν πολλοί τότε που μπορούσαν να το κάνουν αυτό». Στη Λάρισα ήταν ήδη γνωστή για τα πεταλουδάκια από πηλό (της τον έφερνε ο πατέρας της από τον Πηνειό) που έφτιαχνε από την ηλικία των 5 και όταν τη ρωτάνε το κλασικό «τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις;» η απάντησή της είναι σταθερά μία: «Pablo Picasso». Τελειώνοντας το σχολείο, αντί η οικογένειά της να περιμένει ένα «καλό τυχερό» για το κορίτσι της, σύμφωνα με την προδεδιαγραμμένη πορεία των κοριτσιών εκείνης της εποχής, η Μάρα φτιάχνει βαλίτσες για Αθήνα, για να σπουδάσει στη Σχολή Καλών Τεχνών. Βαλίτσες που πάντα θα είναι έτοιμες για το επόμενο ταξίδι-πρόκληση.
Η επιμονή που διαθέτει είναι ένα από τα χαρακτηριστικά που εύκολα ξεχωρίζει κανείς. Θα χρειαστεί να δώσει τρεις φορές εξετάσεις για να περάσει στη Σχολή. Τέσσερα χρόνια μετά, όμως, είναι επιμελήτρια στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο, στην έδρα της Πλαστικής. Ποιος δεν θα ήταν ικανοποιημένος με την πορεία του; Μα η Μάρα Καρέτσος, φυσικά. «Έφυγα από την Ελλάδα το 1974, σε μια εποχή που δύσκολα έφευγαν οι καλλιτέχνες, γιατί ήταν κάτι πολύ δύσκολο» μου λέει με καμάρι. «Ήμουν επιμελήτρια στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο και έπαιρνα έναν πολύ καλό μισθό για τα δεδομένα της εποχής (20.000 δρχ). Τους έδωσα την παραίτησή μου και έφυγα. Πίστευα πολύ σε εμένα. Και αυτό που έλεγα στον εαυτό μου ήταν πως “δεν πρέπει να γυρίσω πίσω. Αν γυρίσω, θα πρέπει να είμαι επιτυχημένη”. Και αυτό γιατί ήθελα να είναι υπερήφανη και η οικογένειά μου, που με είχε βοηθήσει».
Εν τω μεταξύ, έχει παντρευτεί τον Ιταλό ζωγράφο Pierluigi Bellacci, που είχε γνωρίσει σε μια έκθεση στην Ιταλία, και ξεκινούν μαζί, με λίγα χρήματα στην τσέπη το ταξίδι για την Πόλη του Φωτός. «Μην κοιτάς εμένα που ήμουν πασιονάρια και έφυγα με 1.000 δολάρια για το Παρίσι, χωρίς να γνωρίζω καν, τη γλώσσα. Ήταν άλλες εποχές. Πρέπει να έχεις τα κότσια» μου λέει και προσθέτει: «Εγώ πήγα στο Παρίσι, χωρίς να ξέρω γαλλικά, με τον –τότε- σύζυγό μου. Εκείνος ήξερε ιταλικά, εγώ αγγλικά. Μόλις σε δύο μήνες, όμως, είχα μάθει να μιλάω πολύ καλά γαλλικά». Το Παρίσι την ωριμάζει καλλιτεχνικά. Δουλεύει ατελείωτες ώρες, σε δύσκολες συνθήκες, αφού υπάρχει οικονομική στενότητα. Δέκα χρόνια μετά, γνωρίζει τον άνθρωπο που θα αλλάξει για πάντα τη ζωή της. Ο Αλέξανδρος Ιόλας είναι ο άνθρωπος που παίζει την Τέχνη και τα χρήματα στα δάχτυλα. Διακρίνει το ταλέντο της και της λέει απλά: «Πάμε στη Νέα Υόρκη». Καμία αμφιβολία δεν μπορούσε να ανακόψει την πορεία της στην άλλη άκρη του Ατλαντικού. Ούτε καν, η άρνηση του συζύγου της, που δεν ήθελε να αφήσει την Ευρώπη.
New York, New York
Ο Ιόλας ακολούθησε εκείνη την παλιά συνταγή για το πώς μαθαίνει ο πατέρας κολύμπι. Το ρίχνει στο νερό και εκείνο μαθαίνει πώς να μην πνίγεται, για αρχή. Στην ιστορία της Μάρας, εκείνη όχι μόνο δεν πνίγεται, όχι μόνο επιπλέει, αλλά κολυμπάει με άνεση. Τι έχει συμβεί ακριβώς; Ο Ιόλας την έχει αφήσει στη Νέα Υόρκη και εκείνη μόνη, χωρίς να ξέρει κανέναν επικεντρώνεται στη δουλειά. Της έχει κλείσει την έκθεση και εμφανίζεται την ημέρα των εγκαινίων. «This is the artist. This is Mara Karetsos» φωνάζει θριαμβευτικά. Στο τέλος της βραδιάς έχουν πωληθεί όλα τα έργα και η καλλιτέχνιδα φεύγει με ένα τσεκ της τάξης των 200.000 δολαρίων. Καθόλου άσχημα…
Γίνεται διάσημη, αλλά συνεχίζει να δουλεύει ακατάπαυστα. Γνωρίζει διάσημους ανθρώπους, συνομιλεί με «γίγαντες» παγκοσμίου βεληνεκούς. «Από τον κάθε επιτυχημένο άνθρωπο πήρα και κάτι. Για παράδειγμα από τον Αλέξανδρο Ιόλα. Ήταν από την Αίγυπτο, γιος εμπόρων. Ξεκίνησε ως μοντέλο και κατέληξε να είναι μια από τις πιο ισχυρές προσωπικότητες στο χώρο της Τέχνης» λέει η Μάρα και διευκρινίζει: «Ασχέτως αν στην Ελλάδα κατηγορήθηκε επειδή ήταν ομοφυλόφιλος. Μέχρι σήμερα, το όνομα του Ιόλα παραμένει το κορυφαίο και αισθάνομαι ευλογημένη που έτυχε να είμαι στο group του, μαζί με τον Takis, τον Ακριθάκη, τον Τσόκλη, τον Παύλο, τον Φασιανό, τη Μαρίνα Καρέλλα. Επτά άτομα πήρε ο Ιόλας, εκτός από τον Max Ernst, και μας έδωσε αυτή τη διεθνή αναγνώριση. Και αυτό του το οφείλουμε». Εννοείται πως ο εκκεντρικός συλλέκτης δεν έψαχνε όλο τον κόσμο για νέα ταλέντα από κάποιο καπρίτσιο. «Αυτό που κοίταζε ο Ιόλας ήταν να έχει στα χέρια του έργα που θα μπορούσαν να πωληθούν. Ήταν ευαίσθητος μεν, αλλά ήταν και έμπορος. Στη δουλειά του ήταν πολύ σκληρός» λέει η Μάρα.
Συζητώντας για τους ανθρώπους που έχει συναναστραφεί, από τον Jacques Chirac (πρώην πρόεδρο της Γαλλίας) και τη Brigitte Bardot, μέχρι τον Mick Jagger, τη Madonna, την οικογένεια Kennedy, τη Hillary Clinton, της ζητάω να μου πει κάποιο κοινό χαρακτηριστικό όλων αυτών. «Η αυτοπεποίθηση» απαντά χωρίς να το σκεφτεί για πολύ. «Κανείς δεν είναι τυχαία εκεί που είναι, όταν είναι επιτυχημένος, όταν μιλάμε για την κορυφή. Είτε μιλάμε για καλλιτέχνη, είτε για δικηγόρο ή γιατρό» συμπληρώνει. Μιλάει για αυτοπεποίθηση, την ίδια στιγμή που ζει σε ένα κόσμο, όπως ο καλλιτεχνικός, που βρίθει από ανασφάλεια. «Ένας καλλιτέχνης πάντα σκέφτεται την κρίση. Θα κριθεί για το έργο του. Αλλά εμένα δεν με σταμάτησε ποτέ, τίποτε. Ήμουν ένα τρένο που ξεκίνησε από τη Λάρισα και γύρισε όλο τον κόσμο χωρίς σταματημό. Δεν με σταματούσε τίποτε» επαναλαμβάνει.
Παρόλο που έχει ζήσει καταστάσεις που ο υπόλοιπος πλανήτης διάβαζε μετά στις εφημερίδες και τα περιοδικά, η εικαστικός δεν δείχνει να ζει με τη νοσταλγία εκείνων των εποχών. Είναι μια σύγχρονη Ελληνίδα-Νεοϋορκέζα. «Έζησα τις πιο όμορφες εποχές στη Γαλλία, τη δεκαετία του 1970 και στις ΗΠΑ, τις δεκαετίες του 1980 και 1990. Ήταν άλλες εποχές. Ακόμη και η Νέα Υόρκη σήμερα, είναι κάτι άλλο. Δεν ήταν αυτό που έζησα. Είχα ζήσει μοναδικά βράδια στο Studio 54, όταν για παράδειγμα εμφανίστηκε η Bianca (σσ. τότε σύζυγος του Mick Jagger) επάνω στο λευκό άλογο. Αυτά τα party ήταν μοναδικά. Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που έζησε αυτές τις εποχές» λέει, αλλά σπεύδει να σημειώσει: «Όχι πως δεν υπάρχουν σήμερα πράγματα να ζήσεις. Με την τεχνολογία οι νέοι καλλιτέχνες μπορούν να γίνουν διάσημοι μέσα σε ένα λεπτό. Τότε, βέβαια, ήμασταν πιο κοντά στον άνθρωπο. Η τέχνη είχε ένα ρομαντισμό». Φέρνοντας ως παράδειγμα την καθημερινότητα που «έχει γίνει πλέον πολύ αγχώδης, γιατί πρέπει να προλάβεις τον άλλον, πριν σε προλάβει εκείνος» κάνει μια ανάλυση των διαφορών στο δικό της πεδίο, την Τέχνη: «Υπάρχει τεράστιος ανταγωνισμός παντού… Ακόμη και τα καλλιτεχνικά έργα έχουν γίνει επιθετικά. Για παράδειγμα, πηγαίνεις σε μια gallery και αυτό που βλέπεις είναι μια γραμμή μαύρη. Και πρέπει να σκεφτείς τι σου δίνει αυτή η γραμμή. Αυτό είναι ένα θέμα που δεν το αποκλείω. Έχω δει για παράδειγμα μια τηλεόραση που έπαιζε συνεχώς “tomorrow is another day” (“αύριο είναι μια άλλη ημέρα”). Δεν ξέρω αν αυτό είναι Τέχνη ή είναι απλά ένα μοντέρνο μήνυμα» λέει.
Ποια είναι η συμβουλή της σε κάθε νέο που θέλει να ζήσει τα όνειρά του, όπως έκανε εκείνη; «Να πιστεύεις στον εαυτό σου. Δεν μπορείς να στηριχτείς πουθενά αλλού. Η οικογένειά σου μπορεί να σε στηρίξει, να σου δώσει εφόδια, αλλά μέχρι εκεί. Πρέπει μόνος σου να δυναμώνεις μέσα σου. Πιστεύω πως κάθε αποτυχία, ήταν η μετέπειτα επιτυχία. Δηλαδή, μια αποτυχία με έκανε πολύ δυνατή και με αυτόν τον τρόπο πήγαινα στην επιτυχία. Γιατί έτσι ψάχνεις, βρίσκεις άλλους δρόμους, καινούργιους που σε οδηγούν αλλού» λέει και τη φαντάζομαι να γυρίζει την υδρόγειο.
Όλα τα νέα, πλούσιο ρεπορτάζ, καθημερινές στιγμές διασήμων και ξεχωριστές στιγμές καθημερινών ανθρώπων στο People, που κυκλοφορεί αυτή την Κυριακή, μαζί με το Πρώτο Θέμα.
http://www.peoplegreece.com/article/mara-karetsos-i-ellinida-pou-efige-apo-ti-larisa-ke-katektise-ti-nea-iorki-kanontas-parea-apo-ton-mick-jagger-mechri-ti-madonna/
